Ik ben voor het eerst in het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Ik kijk overal en stuit op de Neutelings Collectie. In een niet al te grote zaal zonder daglicht staan honderden kleine christelijke beelden in wandbedekkende vitrinekasten. De achterwanden zijn donker en de beelden worden uitgelicht met spotjes. Ik kijk verwonderd naar de beelden die ik niet makkelijk kan begrijpen, omdat ik niet erg bijbelvast ben.
Ik zie reliekschrijnen, een bisschopsstaf, griffioen, de hemelvaart van Maria in gepolychromeerd albast, feestmaal met Herodes, gevangenneming van Christus en de Judaskus, Christus' val onder het kruis uit eikenhout, de Madonna en de HH Catharina en Dorothea in een beeldengroep uit eikenhout, met polychromie (met meerdere kleuren bedekt) en vergulding.
Voor de mensen voor wie deze beelden zijn gemaakt, moet ieder beeld een feest van herkenning zijn geweest. De bijbelse figuren, de verhalen en de heiligen waren algemeen bekend en vertrouwd. Ik denk bij ieder beeld: hoe zat het ook alweer? Maar om de kunst te kunnen waarderen doet er eigenlijk ook niet zoveel toe. Ik zie de fijnzinnigheid, het vakmanschap, de toewijding. Ik probeer te voelen hoe het voor de makers geweest moet zijn om zo goed mogelijk, met inzet van al hun vaardigheden, deze beelden te maken en te kleuren. Ik kan me de processen in de werkplaatsen voorstellen: de ruwe materialen, het zwoegen met zagen en beitels en met pigmenten, bindmiddelen en kwasten. Daar kan ik als latere-eeuwer, zonder te weten waar alles precies over gaat, met bewondering naar kijken.
Ik heb de zaal voor mij alleen en loop wel drie rondjes. Bij iedere ronde kies ik een ander beeld om langer naar te kijken. Via details waar mijn oog op valt, zoek ik een manier om het beeld als geheel te begrijpen. Achter me hoor ik mensen binnenkomen. Ik draai me om en zie dat het twee mannen zijn. Ze blijven bij de ingang staan en kijken snel en vluchtig om zich heen. 'Kijk,' zegt de ene tegen de andere, 'dit is nou in de categorie: dit is heel knap gemaakt, daar gaat verschrikkelijk veel tijd in zitten en het is ook heel goed dat ze dat toen deden, maar het spreekt mij totaal niet aan.' Ze keren zich om en vertrekken.
