Ideeënkunst

Op de kunstacademie was iedereen in de weer met ideeën en filosofieën rond het maken van kunst. Eén daarvan was de vraag over authenticiteit: wanneer is een kunstwerk authentiek? Dat is best een lastige vraag. Is het authentiek omdat het spontaan gemaakt is bijvoorbeeld? En kun je dat eigenlijk wel zien aan een kunstwerk, of het authentiek is?

Een medestudent had een manier gevonden om het probleem van de spontaniteit en authenticiteit te illustreren. Hij had een tekening gemaakt. Het was een lijntekening op een a4-tje met allerlei vormen die er als een getekende variant van écriture automatique op was gezet. Allemaal kleine vormpjes die nergens naar verwezen, geen specifieke betekenis hadden. Misschien leek het nog het meest op een droedel die je maakt terwijl je ondertussen een telefoongesprek voert. Het had ook wel iets van een machine met onbenoembare onderdelen. Het idee was, dat dit spontaan was getekend en dus authentiek genoemd mocht worden. Vervolgens had hij een tweede a4-tje gepakt en de eerste tekening minutieus nagetekend. Er was geen verschil te zien tussen de eerste en de tweede tekening. Maar ja, die tweede was helemaal niet spontaan, dus… Wat was dat nou helemaal waard, die spontaniteit. En hoe kon je in hemelsnaam nog zien of iets authentiek was? Hij keek me peinzend aan. Ik had daar toen niet echt een antwoord op. En doordat ik er geen antwoord op had, was ik ook best een beetje onder de indruk van deze kunstenaar in de dop.

Soms kan het dus een paar decennia duren voor je ergens een antwoord op hebt. Bij deze: Nee, je kunt in dit geval niet zien of een kunstwerk authentiek is. Misschien kun je dat wel nooit zien. De eerste tekening is gemaakt als illustratie van een spontane handeling. De tweede is gemaakt om de spontaniteit van de eerste te logenstraffen. Ik vind beide even authentiek. Samen zijn ze het kunstwerk, het ideeënkunstwerk. Zelfs al gooi je de eerste weg en lijst je de tweede in, dan nog is het even authentiek. Het doet er niet toe of het spontaan is gemaakt of nagetekend van het origineel. Het gaat er om wat je er mee wilt vertellen, om het idee. Maak je dus geen zorgen over de authenticiteit van de tekeningen, maar over de authenticiteit van het idee dat je ermee wilt demonstreren.

Ik heb iemand gekend, vroeger, die ook met tekeningen en ideeën werkte. Zijn idee was nog abstracter, hij bedacht een proces, een procedure om tekeningen te maken. Hij maakte een eerste tekening op papier. Ook iets van een droedel. Daarna frommelde hij het papier op, streek het weer plat en tekende het na op het volgende papier. Weer frommelen en weer gladstrijken en weer natekenen. Zo ging hij een poosje door. Het moest een serie worden. Door het frommelen, gladstrijken vervormde de tekening telkens een beetje. En door een kopie van de kopie van de kopie van de kopie te maken (en niet tussendoor spieken bij de eerste) zou iedere volgende tekening in de reeks net een fractie anders zijn. Als ik mij niet vergis heeft hij de hele boel op het laatst in de blender gestopt en met water gepureerd. Van de ontstane papierpulp heeft hij nieuwe handgeschepte vellen papier gemaakt. Gehele kunstwerk verdwenen. Wat hier op volgde herinner ik me niet meer. Ik denk achteraf dat hij misschien was verdwaald in zijn eerste idee en dat hij zichzelf met een tweede idee wilde redden. Maar dat weet ik natuurlijk niet. Misschien was hij verlost door het verpulpen.

Inmiddels zijn er veel blogs verschenen. Daarom heb ik trefwoorden toegevoegd. Je kunt lezen van nieuw naar oud, maar je kunt ook klikken op een trefwoord waar je meer van wilt weten.
Alle trefwoorden:

100 woorden (5) dieren (16) dingen (5) droom (7) eten (10) gedicht (7) gesprek (35) hmmm (49) kunst (34) lang geleden (20) muziek (6) sorry (1) Stella (3) van een afstandje (29) verkeer (6) winkel (6)