Ik had iets beters te doen, maar ik klikte op een linkje naar een artikel over een niezende zeespons. Het wekte mijn nieuwsgierigheid: een spons die niest. De titel was maar een klein beetje misleidend, want in het stuk stond het woord niezen al tussen aanhalingsteken. Een zeespons zegt geen hatsjie.
In een filmpje van dertig seconden leefde ik even mee met een halve vierkante meter zeebodem. In het midden, tussen ander bodemleven, lag de spons verscholen. Het was een klontvormig organisme met kleine donkere stipjes en hier en daar een iets grotere stip. De stippen bleken gaatjes te zijn en de spons zat er vol mee. De spons trok zich ritmisch samen, de stippen werden kleiner en je zag doorzichtige sliertjes uit verschillende gaatjes naar buiten komen. Zo'n sliertje zou je een snotje zou kunnen noemen. Met het slijm werd vuil uit het lichaam van de spons gedrukt. Een niesbui van een spons kan in werkelijkheid een half uur duren. Je ziet pas iets dat op een nies lijkt als je de opname sterk versneld afspeelt.
Wie heeft mij deze blik onder water gegund? Ik stel me voor dat het iemand is die in de stilte van de oceaan gefascineerd raakte door wat hij zag. Hij heeft bij een volgende duik zijn camera meegenomen en scherp gesteld op een dier waar je in het dagelijks leven gewoon aan voorbij zou zwemmen. Hij verzamelde uren beeldmateriaal. Hij keek en keek heel vaak. Hij trok conclusies en vertelde zijn verhaal. Al dit werk is gecomprimeerd en gesimplificeerd tot een filmpje van 30 seconden en een goede kop erbij. Ik kijk naar een mysterie dat ik nooit met eigen ogen zal aanschouwen.
Door de niezende spons ben ik gaan denken dat alle processen in het leven, mits je ze voldoende versnelt, zullen lijken op een nies. Om te beginnen allerlei processen waarbij iets het lichaam verlaat, denk aan een geboorte. Iedereen wordt door zijn moeder ter wereld geniesd. Een goed gesprek is als een gezamenlijke nies. Ik zie ons door het verkeer heen niezen, door de middelbare school en een paar niezen later is ons haar grijs. Van geboorte tot de dood even niezen, kort de opluchting voelen en dat was het dan weer.
