Eén kunstwerk is geen kunstwerk. Er zijn natuurlijk kunstwerken die je meteen bij de kladden grijpen, maar er zijn er minstens even veel die dat niet doen. Als je als kunstenaar ergens begint met het maken van kunst heeft het nog niet de context van andere werken, van een oeuvre. Als je eerste kunstwerk een zacht gefluister is of een stamelend gedicht, zal het even duren voor mensen je verstaan of tot je de moed hebt om luider te spreken.
Het kan ook andersom zijn: dat je begint met luide en duidelijke boodschappen, maar dat je in de loop van de tijd je steeds subtieler leert uit te drukken. En de mensen die je kunst bekijken leren de taal die je spreekt beter te begrijpen. Ze gaan met je mee als je steeds met meer nuance en zachter en met minder woorden of kleuren of materiaal je verhaal of je idee (dat ook kan veranderen door de jaren heen) over weet te brengen.
Formuleren, schrappen, opbouwen, afbreken, herschikken, weggooien, opnieuw proberen en van alles maken. Dan is er op een gegeven moment misschien een kunstwerk dat alleen nog maar een streepje op een vel wit papier is, maar dat een wereld aan betekenis in zich draagt. Alles wat je ooit hebt willen zeggen is erin samengebald. Die wereld in een streepje is het gevolg van de investering van de kunstenaar in steeds preciezer worden en zijn (beeld)taal verfijnen en al die tijd de concentratie volhouden. En een investering van de toeschouwer, die zich mee laat voeren in een nieuw idioom en die zich laat aanraken door de taal die voorheen niet precies op die manier bestond.
Stel je datzelfde kunstwerk voor: alleen een streepje op een vel wit papier. Maar nu is het niet het laatste, maar het eerste kunstwerk van een heel andere kunstenaar is. Dan begrijpen we er als toeschouwer opnieuw helemaal niets van. We weten niet waar het vandaan komt, we weten niet waar het naartoe gaat. Dat weet in eerste instantie alleen de kunstenaar. Of misschien weet zelfs hij het niet. Hij begint ergens en gaat aan de slag.
